Grafiti kimi zaman writerların rapçiler gibi atışması olarak karşımıza çıkmıştır, kimi zaman bir Cemal Süreyya dizesi, kimi zaman bir aşığın sızısı, kimi zaman bir anarşistin nefreti kimi zaman da bir suratlarda kahkaha sebebi.

Benim de için grafiti sanatı hayal dünyasının duvara yansımasıdır, sokak sanatı diyince ilk akla gelen bu renklerle dolu hayata gelin birlikte göz gezdirelim

Grafiti nedir?

Wikipedia’da yazılan açıklaması “Grafiti, çoğunlukla kamusal bir alanda yer alan bir duvar ya da yüzeye çizilmiş, kazınmış veya püskürtülmüş yazı ve çizimlerdir.

Teknik açıklamasından ziyade grafiti, grafik sözcüğünden türemiştir. Bazı tarafların vandalizm (kamu malına zarar verme) olarak tanımladığı bu sanat sanat olup olmadığı yönüyle hala tartışılmaktadır. Hele ki ülkemizdeki geçmişi pek parlak olmayan, toplum gözünde “önünde fotoğraf çekince cool” ama bu iş ile uğraşınca aforoz edilen, genellikle isyan ve baş kaldırı niteliğinde yer almaktadır.

Bence grafiti milattan önceki imkanlar doğrultusunda ilk insanların mağara duvarlarına çizdikleri şekilleri de kapsıyor. Duvar yazısı anlamına gelen grafiti sanatı içerdiği isyan, siyasi mesaj, sokakta yaşanılanlar, toplumsal baskı ve bunun gibi insani duyguları içeren konuları ele aldığı için hiphop kültürünün bir alt dalı olarak anılır. Her ne kadar hiphop kültüründen bağımsız bir  rol oynasa da grafiti hiphop’ın kalemidir.

Almanya’daki Türklerin Almanlar tarafından dışlanması sonucu Türkler çeteleşmiş, seslerini duyurmak için hiphop kültürüne yönelmişlerdir. Bununla birlikte grafiti sanatıyla tanışmışlardır. Gurbetçilerin Türkiye’ye gidip gelmesi, kişilerin arkadaş grubu gibi etkenlerden ötürü grafiti Türkiye’ye erişmiştir. Spreyin Türkiye’de ilk olarak komünistler tarafından kullanılmasından ötürü grafiti sanatçıları “komünist, anarşist” hatta ve hatta “satanist” diye nitelendirilmişlerdir. Günümüzdeyse yurdumuzun batı kesimlerinde bu tür olaylar azalmıştır. İstanbul, Ankara, Bursa, Adana ve İzmir gibi metropol şehirlerin istinat duvarlarında, köprü kolonlarında ve ara sokaklarında sıkça grafitiye rastlayabilirsiniz.

Dijital dünya, baskı ve fanzin dergiler ile tanışan grafiti 90’lardan sonra doğaçlama olarak duvar boyamadan çıkıp şablon örneklerle tasarlanmaya başlamıştır. Bu noktada devreye grafik tasarımcılar girmiştir. Grafitinin renkler, gölgelendirme ve boyutlandırılmasına grafik tasarımcıların bakış açısı çok faydalı olmuştur. Aslında grafik tasarımcının grafitiye önem kattığı kadar grafiti de grafik tasarımcıya çok önem katmıştır. Çünkü bu eğlenceli mecra, tasarımcının hayal dünyasının ne kadar büyük olabildiğini kanıtlamıştır. Bana göre grafiti bir grafik tasarımcısının ufkunu genişletir.

Genellikle sosyal mesaj içerdiği için tren vagonu kamu binaları işlek cadde ve sokakların duvarları tercih edilir. İllegal olmasının yanı sıra legal olarak da icra edilen bu güzide sanat bu aralar şiir dizelerinin duvarlarla vücut bulmasıyla artı popülerlik kazanmıştır.

Şunuda eklemeden geçemeyeceğim duvarda gördüğünüz her sprey darbesi grafiti olmayabilir. Resim ve grafitiyi birbirine karıştırmamak gerekir. Duvara çizilen türlerin yanında bir çok türü ve farklı terimleri bulunmaktadır.

Grafiti, kendi gelişimsel sürecini rekabet ortamının da teşvikiyle hızlı yaşamıştır. Bu gelişim sonucunda “tag” adı verilen grafiti yazarları imzalarına semboller, ilgi çekici resimler eklenmeye başlamış. Bazıları sayısal simgeler, bazıları logo vb. şekiller kullanmıştır. Zamanla kullanılan harflerin boyutları büyümüş, harflerin içi desenlerle süslenmeye başlanmış, herkes kendi yazım tarzını belirlemiş ve kendine has renkleri kullanmış, hatta durum giderek kaligrafi sanatının bir yansımasına dönüşmüştür.

Türkiye’den Başlıca Grafiti Sanatçıları :

Bakeroner :

Adana doğumlu olan Bakeroner İstanbul’da yaşamını sürdürüyor. 1999 yılından bu yana grafiti

ile ilgilenen Baker İzmir 9 Eylül Üniversitesi’nde Endüstri Mühendisliği okudu.

2005’ten bu yana grafik tasarım, illustrasyon işleriyle uğraşıyor ve 5 yıldır Shock 5 & Pislick için

tasarım yapıyor.

Turbo :

İstanbul’da doğan Tunç Dindaş hiphop kültürü ile 1982-83 yıllarında Break Dance yaparak başladı. Türkiye’de grafitinin öncülerinden olan Turbo o yıllarda plak kapaklarında gördüğü Grafitiler ilgisi çekti. Kağıtlara grafitiler çizerek, bu style dünyasına ilk adımını atmış oldu .Turbo bugüne kadar sayısız etkinliklerle grafitiye devam etmektedir.

Weak :

Gerçek kimliği Tarık Yıldırım olan ve Grafiti, Grafik Tasarım ve Duvar Resmi ile uğraşıp Weak takma adıyla grafiti yapmaktadır.

Weak ; Dünya daki her şeyde bir anlam aramaya çalışanlar için söyleyeyim herhangi bir manası filanda yok yani. Sadece harfler hoşuma gitmişti. İşte benim hakkımda bilmeniz gereken bu kadar.

Ayrıca Türkiye’den inceleyebileceğiniz sanatçılar :

FUNK DESAN21 – BUFFER – CAUSE –MET – HERO – KMR – SHİONE – MECK – ZONE

Yurtdışından sanatçılar :

COPE KRS – ONE TAKI – 183 DARE – SUIKO – DOES – AMOK156

Stencil Grafiti Nedir?

Stencil grafiti ilk olarak ABD’de 1960’larda başladı. John Fekner 1968 yılında başlayan, açık havada işini sergilemek için ilk şablon sanatçılarından biri oldu. Şablon grafiti olarak adlandırdığımız stencil grafiti, yaratıcılık ve hayal dünyamızın görüntü kullanılarak veya çizerek kağıt, karton, ya da başka uygulamalarla istenilen tasarımın kesilip veya oyularak yüzey üzerine sprey boya ile uygulanmasıdır. Süslemeler süreci boyunca birden çok renk uygulamak için bazen birden çok katman kullanmak gerekebilir. Her katman ayrı kesildikten sonra üst üste farklı renklerle uygulanır. Büyük şehirlerde özellikle Türkiye’de İstanbul ve Ankara başta olmak üzere sokakta sıkça stencil örnekleriyle karşılaşabiliriz. Bazıları için bir siyasi mesaj üretmek için kolay bir yöntemdir bazıları içinse gündemi sokakta farklı bir dille yorumlamasıdır.

Günümüzde birçok stencil sanatçısı vardır fakat başta gerçek kimliği bilinmeyen gerilla artist olarak adlandırılan “Banksy” olmak üzere birkaç sanatçıyı incelemenizi tavsiye ederim :

Czarnobyl Nick – Walker Mobstr – C215 – Blek – le Rat Faile – Dot – Dot Dot Above – Logan – Hicks

              Grafiti türleri ve Grafiti terimleri nelerdir?

Writer: Grafiti yapan sanatçıya denilmektedir. Heykel yapan insanlara nasıl ki heykeltıraş deniyorsa Grafiti yapan insana da Writer denmektedir.

Sketch: Genellikle Grafiti doğaçlama olarak yapılsa da, bazen writer tarafından duvara çizilecek Grafiti taslak olarak çizilmektedir. Grafiti taslağı için sadece defter değil birçok tablo ya da sunta da kullanılabilir.

Blackbook: Sürekli olarak hayallerini sketch olarak tasarlayan writer tarafından yanında taşınan defter olmaktadır.

Wall: Duvarların üzerine çizilen Grafiti olmaktadır. En iyi Grafiti tuğla duvarlarına yapıldığı writer’ler tarafından söylenmektedir. Yapılan duvarın büyüklüğüne ya da küçüklüğüne göre değişik çeşitleri olacaktır.

Block: Grafiti yapılırken atılan gölgeler olmaktadır.

Character: Graffti bittiği zaman yanlarına yapılan genellikle insan şeklinde olan karikatürlerdir.

Tag: Grafiti yapıldığı zaman insanlar tarafından kime ait olduğu anlaşılması için atılan imza olmaktadır. Tag bir Grafiti içerisinde olmak zorunda değildir. Ama bir kere tag atıldıysa diğer Grafiti çalışmalarında da aynı tag olması gerekmektedir. Tag ve Grafiti karıştırılmamalıdır. Tag atılacakken, Grafiti çizilecektir.

Marker: Taslak yapılırken kullanılan değişik renkli kalemler bulunmaktadır. Bu kalemler değişik renk ve değişik kalınlıkları da olmaktadır. Bu kalemler bazen Grafiti bittikten sonra imza atmak için de kullanılmaktadır.

Firstline: Grafiti yapılırken atılan ilk çizgilerdir.

Outline: Grafiti harf çizgileri ya da dış çizgileri olmaktadır.

Scret outline: Outline Grafiti dış çizgileri olmaktadır. Bu dış çizgileri çevreleyen çizgilere denmektedir.

Highlights: Grafitinin bazı noktalarına çizen sanatçının zevkine göre parlaklık ya da ışık efekti vermesi gerekmektedir. Bu genellikle harflerin sağ alt köşesine verilmektedir

Fill in: Grafiti dış çizgileri yapıldıktan sonra içini boyanmasına denmektedir. İçinin boyası bazılarına göre tek renk iken bazıları da çok renkli yapmaktadır.

Bubble: Grafitinin içinde ya da bazen dışına da baloncuklar yapılabilmektedir.

King: Grafiti yapa yapa ustalaşmış ve profesyonel olan insanlara denir.

End2end: Tren vagonlarının üzerine yapılan ve genellikle vagonları tamamen kaplayan Grafiti türü olmaktadır.